Ouderenmishandeling is niet alleen lichamelijke of psychische mishandeling. Ook verwaarlozing, financiële uitbuiting en seksueel misbruik vallen eronder.
Ouderenmishandeling komt voor in huiselijke kring, maar kan ook in een zorginstelling voorkomen. In huiselijke kring betekent het: mishandeling door partners, ex-partners, gezinsleden, familieleden of huisvrienden. Dit is een vorm van huiselijk geweld. In een zorginstelling gaat het om mishandeling door beroepskrachten in de zorg.
Er kan sprake zijn van opzettelijke mishandeling, maar dit is niet altijd het geval. Soms kunnen mensen de zorg voor hun naasten (mantelzorg) of voor cliënten niet meer aan. Hun gedrag kan dan ontsporen. Dit kan leiden tot onverantwoorde zorg.
Het herkennen van ouderenmishandeling is niet altijd eenvoudig. Mishandeling van ouderen bestaat niet alleen uit verwaarlozing, verbaal of fysiek geweld. Ook komt het voor dat er misbruik wordt gemaakt van de financiële middelen van de oudere.
Signalen bij de oudere
Hoe ziet de oudere eruit?
- Is versufter of lusteloos (door verkeerd medicijngebruik)
- Heeft (onverzorgde) wonden, bijvoorbeeld door te veel in bed liggen.
- Heeft (plotseling) een slechte hygiëne, zoals vieze haren of een onverzorgd gebit
- Ziet er moe uit, valt af of is lang ziek
- Is ondervoed en heeft vaak honger of valt flauw
- Is uitgedroogd, heeft veel dorst en hoofdpijn en plast weinig
- Heeft blauwe plekken, schrammen, striemen of littekens
Hoe gaat de oudere om met anderen?
- Is bang voor bepaalde plekken of mensen
- Wil niet meer aangeraakt worden
- Kijkt weg bij oogcontact
In welke situaties komt de oudere terecht?
- Heeft de deuren vaak op slot
- Heeft onverklaarbare schulden of een huurachterstand
- Kan geldopnames niet verklaren
- Raakt waardevolle spullen uit huis kwijt
- Verandert zijn of haar testament ineens
- Het is lastig om hem of haar alleen te spreken
Hoe is het gedrag van de oudere veranderd?
- Kan zich slechter dan anders op een taak of gesprek focussen
- Is zonder duidelijke oorzaak bang, boos, verward of depressief
- Is (plotseling) overdreven druk of juist overdreven rustig
- Vindt zichzelf niets waard en zegt negatieve dingen over zichzelf of anderen
- Doet alsof er niks bijzonders aan de hand is
Signalen bij een pleger
Hoe gaat de pleger om met gevoelens van de oudere?
- Negeert de oudere of troost de oudere niet
- Bedreigt de oudere
- Scheldt of schreeuwt tegen de oudere
- Vernedert de oudere of behandelt de oudere als een klein kind
- Houdt de oudere zo veel mogelijk thuis of stuurt bezoek weg
- Betrekt de oudere niet bij beslissingen die over het leven van de oudere gaan
Hoe behandelt de pleger de oudere lichamelijk?
- Verwaarloost de oudere
- Houdt de oudere rustig met (de verkeerde dosis) medicijnen
- Raakt de oudere op een ruwe manier aan
- Slaat, schopt of duwt de oudere
- Sluit de oudere op
Hoe gaat de pleger met eigendommen van de oudere om?
- Houdt (financiële) post aan de oudere voor zichzelf
- Heeft veel belangstelling voor eigendommen van de oudere
- Wil niet praten over de financiële situatie van de oudere
- Steelt eigendommen van de oudere
- Wil betaald worden voor de hulp aan de oudere
Hoe gaat de pleger met anderen om?
- Houdt dokters of andere verzorgers bij de oudere uit de buurt
- Gaat tegen de adviezen van dokters of andere verzorgers in
- Gaat steeds naar andere dokters en ziekenhuizen
- Zegt nee tegen medische of geestelijke hulp voor de oudere
Hoe zit de pleger in z’n vel?
- Zegt dat hij of zij de zorg voor de oudere niet aan kan
- Klaagt over de oudere
- Ziet er vermoeid uit
- Klaagt over slechte slaap, hoofdpijn of stress
- Doet alsof het hem of haar niet uitmaakt hoe het met de oudere gaat
- Zegt negatieve dingen over zichzelf, anderen of de wereld
